Noord-Holland

Den Haag de weduwe van Indië? Jazeker, maar Indische mensen werden overal in Nederland terecht. Zo ook in onze hoofdstad. In deze podcast trekt Pieter-Bas van Wiechen van de Indische Buurt dwars door stad op zoek naar de plek die eens een Indische buurt was. 

Opvallend veel pensions waar Indische mensen opgevangen werden lagen in het Gooi en op Utrechtse heuvelrug. De reden was dat het aantal binnenlandse toeristen in de jaren vijftig hard terug liep. Hotels zochten naar andere manieren om toch nog gasten te vinden. Die werden gevonden in de ‘Indische repatrianten’. Lucia Renes woonde drie jaar in het pension van de ouders van Jan Maarten Koeman. Pieter-Bas van Wiechen gaat met ze op pad in Laren.

‘De defensie zorgde wel goed voor zijn mensen want we kwamen daar in een keurige Marinewoning met vier kamers. Ongekende luxe voor ons.’ De familie Pormes kwam daar te wonen in een straat tussen andere Molukkers, Indische en Nederlandse families waarvan de vaders bij de Marine werkten.

Woonoord Medemblik was een oud D.U.W.- kamp waar eerder een paar honderd arbeiders werden gehuisvest om de polder droog te leggen, daarna als woonoord voor een paar honderd Ambonezen heeft gediend en vervolgens ook als opvang voor Indische Nederlanders.

In 1954 werden de karakteristieke barakken met ronde daken gereed gemaakt voor de opvang van Molukkers. Aanvankelijk is het een ‘normaal’ woonoord maar in oktober 1955 komen er onder politieescorte de ‘lastige’ gezinnen Manoesiwa, Amanoepoenjo en Tomasoa uit Middelburg. 

Het U vormige hotel De Schelp lag aan de duinrand en had een capaciteit van ongeveer 350 bedden. Eenmaal binnen wachtte een bittere teleurstelling: “We kregen een klein kamertje. Beneden was een eetzaal, maar het eten was echt niet te vreten. Mijn moeder ritselde al snel een petroleumkoker waarmee ze stiekem nasi, bami en mihoen maakte. Ook de temperatuur was ellende: elke avond om zeven uur ging de kachel uit en werd het koud.”

Op de kop van java-eiland met zijn punt als een boeg in de richting van het Centraal station ligt sinds 2018 Hotel Jakarta. Hoewel hypermodern en duurzaam ademt het hotel geschiedenis. Wie er binnenloopt waant zich even in ‘de oost’: tropische planten, een becak, geuren die bij een rijsttafel horen en her en der oude Indische beelden en kisten als afwisseling van de strakke lijnen van het nu. 

"In Amsterdam woonden ze eerst in een hotel. De rekeningen van het hotel zijn bewaard gebleven, daarop is te zien dat ze in ieder geval van 31 oktober 1950 tot 13 januari 1951 in Familie-Hotel Museum Pension aan de PC Hooftstraat 2. Er staan zeven mensen op de factuur. Waarschijnlijk is er ook een baboe mee gekomen." Lees hier het verhaal van aankomst van de familie Liem.  

De familie Hiraki pakte hun spullen en de overgebleven pakken suiker en enkele emmers rijst en betrokken een kamer in Pension Daemen aan de Valeriusstraat 21 in Amsterdam-Zuid. “Er zaten zes gezinnen in dit pension. Wij hadden een klein kamertje boven voor ons vieren. Het contrast met Zutphen was groot: meneer Daemen was heel gierig. We kregen weinig en vies eten en we mochten maar een keer in week douchen in een verbouwde kast in de gang.”

Langs de weg in een slaperige nieuwbouwwijk in Huizen staat een klein monument. Je zou er bijna aan voorbij rijden. Het beeld bestaat uit een fier rechtopstaande man in militair uniform met aan zijn voeten twee scheepskisten. Op een daarvan zit een jonge vrouw, de bijbel op schoot. ‘22 maart ter herinnering aan de Molukkers die hier kwamen,’ staat er onder. Het monumentje staat drie kilometer van de centrale plek van dit verhaal: Kamp Almere, een van de eerste woonoorden van Molukkers in Nederland.