Het Patria Badhotel - Baarn

Foto header privécollectie

Een ritje door Baarn doet je van de ene ‘ohhh’ in de ander ‘ahhhh’ verzanden, zo veel wonderschone villa’s staan er in deze gemeente. De poenige huizen zijn in het verleden niet zelden gebouwd met centen verdiend in ‘de oost’.

Veel kapitaalkrachtigen uit Amsterdam brachten vroeger hun weekenden en vakanties door in dit natuurrijke deel van het land. Zij bouwden er een eigen buitenverblijf, de iets minder gefortuneerden huurden regelmatig een kamer in een van de sjieke hotels en pensions in regio. Een van die hotels was het statige Badhotel aan het Julianalaan in Baarn. Een fraai, groot houten pand, ontworpen door de architecten Sanders en Berlage voordat die laatste zijn kenmerkende stijl had gevonden. Het lag in een fraaie bosrijke omgeving.

In 1950 besloot eigenaar Astoria af te zien van verdere exploitatie van het hotel en gingen ze in op het voorstel van de rijksgebouwendienst. Zij wilden in het gebouw een tijdelijk bejaardentehuis en vreemdelingen opvang huisvesten. De Baarnse bevolking was teleurgesteld. ‘Waar gaat het heen met ons dorp?’ klonk het vol tumult tijdens een gemeenteraadsvergadering. Werd Baarn nu echt het ‘groen graf’, zoals het plaats in volksmond wordt genoemd? 

Het protest mocht niet baten. De rijksgebouwendienst doopte het pand om tot Bavo, het Baarns huis voor oorlogsslachtoffers. Naast oorlogsslachtoffers werden ook snel oudere ‘repatrianten’ uit Indië in het pand gehuisvest. Al snel zo’n honderdvijftig in achtenzestig kamers. Kamers die leeg kwamen, werden gevuld door Indische ouderen die elders in het land niet meer zelfstandig konden wonen.

De bewoners van toen zijn inmiddels allemaal overleden maar een spoor van de sfeer is in verschillende krantenartikelen te vinden. Zo lezen we halverwege de jaren vijftig in Dagblad Trouw dat er aanvankelijk alleen bejaarden kwamen wonen die niet voor pensions in aanmerking kwamen en dat gemiddelde leeftijd toen vijfenzeventig jaar was. 

Er was veel verdriet om verloren bezittingen en levens, achtergebleven in Indië. Aanpassen is lastig al doen velen nog zo hun best. De Baarnse Unie van Vrouwelijke Vrijwilligers probeerde de ouderen wat op te beuren met verschillende activiteiten. Ze organiseerden autotochtjes in de buurt, gaven Engelse les en er werden onder hun leiding ‘verbluffende resultaten’ geboekt in het maken van lampenkappen door de Indische dames en modelschepen door de heren.

In 1958 bracht Koningin Juliana een kort bezoek aan het bejaardentehuis dat vanaf toen Patria werd genoemd. De vorstin nam bloemen in ontvangst en gaf het huis een aantal chrysanten voor in de tuin. Een oude, boze Molukker die verhaal wilde halen, werd voor de duur van het bezoek uit voorzorg opgesloten. Veel meer is er in de kranten niet te vinden tot Patria in 1973 brandgevaarlijk werd verklaard. De bewoners moesten verhuizen.

NRC Handelsblad publiceerde een afscheidsreportage over Patria. Tempo Doeloe heerst er in het voormalige hotel, overal keuvelen oude Indische dametjes en op tafel staan de ‘potjes’ voor de rijsttafel klaar. De ouderen hebben geen zin om nog een keer te moeten verhuizen, maar het moet.